Nứt hậu môn mãn tính là nỗi ám ảnh của rất nhiều người, đặc biệt là lứa tuổi trung niên, người cao tuổi. Vậy bệnh có thể gây biến chứng gì, có cách nào chữa dứt điểm không? Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.

Tác hại của nứt hậu môn mãn tính

Nứt hậu môn là một vết rách nhỏ của da hậu môn, gây những đau đớn cho người bệnh trong sinh hoạt thường ngày. Vết nứt kéo dài hơn 6 tuần được gọi là vết nứt hậu môn mãn tính.

Nứt kẽ hậu môn mạn tính thường ít gây ra những biến chứng nguy hiểm, ngoài cảm giác đau và khó chịu. Tuy nhiên trong vài trường hợp, người bệnh có thể gặp phải:

Thiếu máu: Khi bệnh tiến triển nặng, máu có thể chảy ra theo từng dòng/tia. Liên tục kéo dài sẽ gây thiếu máu thiếu sắt, khiến người bệnh căng thẳng, mất tập trung và choáng ngất.

Viêm nhiễm hậu môn: Hậu môn là nơi tập trung những vi khuẩn, ký sinh trùng có hại. Gặp vết nứt hậu môn, sẽ tạo điều kiện thuận lợi để gây viêm nhiễm hậu môn. Hậu quả là các tĩnh mạch hậu môn bị sung huyết, thậm chí là nhiễm trùng máu, gây nguy cơ tử vong khá cao.

Hoại tử/ung thư hậu môn: Viêm nhiễm kéo dài là nguyên nhân chính gây hoại tử hậu môn. Khi các tế bào bị hoại tử lan rộng sẽ biến đổi thành ung thư hậu môn.

Cách chữa nứt hậu môn mãn tính

Nứt hậu môn mạn tính là một vấn đề nan giải không chỉ cho người bệnh mà cả cho các bác sĩ chuyên gia. Với tính tái phát cao, dễ gặp các biến chứng khi phẫu thuật, nứt hậu môn mãn tính vẫn tiếp tục là chủ đề nghiên cứu. Trong các phương pháp đã được nghiên cứu, sau đây là những phương pháp được khuyến nghị.

Sử dụng thuốc nitrat tại chỗ

Nitrat tại chỗ có tác dụng làm tăng lưu lượng máu đến vết nứt để thư giãn cơ vòng hậu môn và đẩy nhanh quá trình chữa lành. Một số sản phẩm có thể kể tên là thuốc mỡ 0,4% glyceryl trinitrat (GTN), kem diltiazem 2% và thuốc mỡ GTN 0,2%.

Theo nghiên cứu, thuốc nitrat tại chỗ có thể giúp 13,8% bệnh nhân khỏi bệnh và tăng tốc độ chữa bệnh cho 38% bệnh nhân. Tuy nhiên nhóm thuốc này gây ra 1 số tác dụng phụ, hay gặp nhất là đau đầu.

Đây là phương pháp phổ biến nhất để chữa nứt hậu môn. Tuy nhiên với bệnh mãn tính thì tỉ lệ tái phát bệnh cao hơn. Khi đó, phương án điều trị tiếp theo là bằng độc tố botulinum hoặc phẫu thuật cắt cơ vòng. Nói chung, nitrat tại chỗ chưa phải là liệu pháp hàng đầu mà các bác sĩ lựa chọn đối với bệnh nhân nứt hậu môn mãn tính.

Sử dụng thuốc chẹn kênh canxi

Theo Hướng dẫn điều trị nứt kẽ hậu môn của Mỹ, thuốc chẹn kênh canxi là phương pháp ưu tiên trong nứt hậu môn mãn tính.

Thuốc chẹn kênh canxi tại chỗ (thường là diltiazem hoặc nifedipine) có thể giúp lành vết nứt hậu môn từ 65% đến 95%. Tác dụng phụ đau đầu ở thuốc này cũng ít hơn đáng kể so với thuốc nitrat.

Các nghiên cứu cho thấy hiệu quả điều trị của đường uống và bôi ngoài da là tương đương nhau. Tuy nhiên để giảm thiểu các tác dụng khi thuốc đi vào toàn thân và chuyển hóa trong cơ thể, đường dùng ngoài da được các bác sĩ khuyến khích.

Ngoài các thuốc chẹn kênh canxi, thuốc nitrat tại chỗ, hiện nay trên thị trường còn có 1 sản phẩm mang lại hiệu quả trong chữa hậu môn mãn tính. Đó là kem bôi Presto Gel. Trong Presto Gel có chứa lá lô hội được chiết xuất chuẩn hóa dạng polysaccharides. Đây là một dạng carbohydrate có trọng lượng phân tử cao, có hoạt tính sinh học lớn do chứa nhiều phytochemical. Do đó, Presto Gel có cơ chế ngăn chặn vi khuẩn ( Bio-active barterial blocker), ngăn chặn phân và vi khuẩn tiếp xúc trực tiếp với da của bệnh nhân, đồng thời thúc đẩy chữa lành vết nứt, giảm viêm nhiễm, ngứa, và làm lạnh sâu tới 5 giờ.

Sử dụng độc tố Botulium

Độc tố Botulium được các bác sĩ đánh giá là liệu pháp tiếp theo sau khi điều trị bằng nitrat tại chỗ không thành công. Độc tố botulinum loại A gây tê liệt cơ thắt hậu môn để giảm đau. Hiệu ứng này kéo dài trong 2–3 tháng cho đến khi acetylcholine tái tích lũy ở đầu dây thần kinh.

Các nghiên cứu đã chỉ ra hiệu quả điều trị tương đương của độc tố này so với nitrat tại chỗ và ít gây tác dụng phụ hơn.

Trong một vài trường hợp, người bệnh có thể sử dụng kết hợp độc tố Botulium và nitrat tại chỗ để tăng hiệu quả chữa nứt hậu môn, nhất là với bệnh nhân mãn tính.

Cắt cơ vòng hậu môn

Khi các phương pháp điều trị nội khoa hoàn toàn không mang lại hiệu quả, bác sĩ sẽ đề nghị phẫu thuật thuật cắt cơ vòng bên trong (LIS). Đây là thủ thuật cắt một phần nhỏ cơ thắt hậu môn để giảm triệu chứng đau nhức và co thắt, thúc đẩy quá trình phục hồi vết nứt.

Phẫu thuật cắt bên cơ vòng trong là tiêu chuẩn vàng trong điều trị các trường hợp nứt hậu môn mãn tính. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có nguy cơ gây ra chứng tiểu không kiểm soát.

Một nhược điểm của phẫu thuật này là khả năng gây ra những thay đổi nhỏ nhưng có thể vĩnh viễn. Cơ chế kiểm soát đại tiện có thể bị mất bù cấp tính do phẫu thuật cắt cơ vòng và tình trạng tiểu không kiểm soát xảy ra trong giai đoạn hậu phẫu.

Ngoài các phương pháp trên, trên thế giới còn có những biện pháp như vạt hậu môn, kết hợp với phương pháp điều trị không dùng thuốc như duy trì lối sống lành mạnh, bổ sung đủ chất xơ và nước, tập thể dục nhẹ,…

Bài viết trên đã đưa ra các giải pháp chữa nứt hậu môn mãn tính. Gặp phải tình trạng này, người bệnh không nên ngần ngại mà cần liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được kiểm tra và tư vấn, tránh những biến chứng nguy hiểm.